Ramp voor de onderzoeksjournalistiek”
BRUGGE Op woensdag 22 november buigt de rechter zich over het proces dat Paul Gheysens namens Ghelamco aangespannen heeft tegen uitgeverij Doorbraak naar aanleiding van het boek ‘De Illegale Ghelamco Arena. Als politici zich met voetbal bemoeien...’ van auteur Ignace Vandewalle. Daarin wil wil de auteur de politieke ontvoogding van de professionele sport bepleiten. “De case van de Ghelamco Arena dient als signaal, als wake-upcall en als voorbeeld van hoe het niet moet. De bouw van de Ghelamco Arena is met voorsprong het duidelijkste voorbeeld van ontoelaatbare overheidssteun aan een professionele sportploeg”, aldus de auteur.
Door Matthias Feyen
“Is het normaal dat in Gent grote bouwprojecten zonder aanbesteding cadeau worden gedaan? En welke vrienden werden bij de bouw van het stadion door burgemeester Daniël Termont bevoordeeld? Je kan je daar serieus wat vragen bij stellen”, zo luidt de omschrijving van het boek van Ignace Vandewalle (51). “Mijn bedrijf specialiseert zich in politieke consultancy over partijgrenzen heen en onderzoekswerk voor de media, advocatenbureaus en bedrijven. Dergelijk onderzoekswerk leunt sterk aan bij onderzoeksjournalistiek. In 2015 kreeg ik een opdracht voor Pano om een onderzoek te voeren naar de bouw van de Ghelamco Arena. Die onderzoeksopdracht leverde ik af en de VRT gebruikte daar enkele elementen uit. Na het onderzoek besprak ik met een vriend op café de uitzending van de Pano-reportage. ‘Je moet daar een boek over schrijven’, zei hij. Ik legde het volledige onderzoek opzij en startte opnieuw met een leeg blad”, zegt de auteur.
Geschenk uit de hemel
“In 2016 kwam er een geschenk uit de hemel met de onderzoekscommissie naar aanleiding van de hetze rond Optima. Daar kwamen enorm veel vragen en antwoorden uit. Elke zitting woonde ik bij. Het uitgangspunt van dit boek is dat de politiek en de professionele sport teveel met elkaar verweven zijn. Een sportclub is een bedrijf en geen amateurvereniging. Die moet je anders benaderen bij het toekennen van overheidssteun. Je bent daar onder meer gebonden aan Europese regels op vlak van staatssteun”, klinkt het.
“Er moet een andere cultuur komen en die bestaat niet in ons land. De politieke ontvoogding van de sport is echt wel nodig. Ik kon in mijn boek 20 cases aanhalen en die oppervlakkig beschrijven. De basketbalarena in Oostende, de volleyarena Schiervelde in Roeselare, de Luminus Arena in Genk, het voetbalstadion van Charleroi… Overal is er wel iets niet koosjer. Veel clubs en politici zagen de Ghelamco Arena als voorbeeld van hoe het moet, terwijl net het omgekeerde geldt. Dat was een reden om mijn boek op te hangen aan die ene case”, verduidelijkt Ignace.
Volste vertrouwen
“Op bepaalde punten liet ik het boek aftoetsen bij enkele bevriende juristen en fiscalisten. Ik wou fiscale en juridische fouten absoluut vermijden. Ik ben geen fiscaal of juridisch analist maar een onderzoeker, dat is mijn sterkte. Het eerste onderzoek naar het dossier rond de Ghelamco Arena gebeurde in februari 2015. Het schrijven, verifiëren en nalezen vroeg enorm veel tijd.”
Het boek verschijnt op 7 december, tenzij de rechter daar anders over beslist. “Op woensdag 22 november komt de zaak voor. Het zou een ramp zijn voor de onderzoeksjournalistiek en de vrije meningsuiting mocht de rechter deze publicatie tegenhouden. Ik heb het volste vertrouwen in het gerecht, maar 100 procent zeker ben je nooit”, aldus de auteur.
“Waarom heb je Paul Gheysens nooit gecontacteerd voor een debat, vraagt men mij wel eens. Persoonlijk komt hij amper voor in het boek en alle relevante vragen werden tijdens de commissie Optima/Termont gesteld en zijn beantwoord. Ik had geen vragen meer voor hem, waarom dan nog contact opnemen en dezelfde vragen stellen? Aan de figuur van Paul Gheysens wordt in mijn boek amper een pagina gewijd, maar het gaat wel over de Ghelamo Arena”, gaat Ignace verder.
Electorale schrik
“De beslissingen voor de realisatie van het stadion in Gent zijn destijds genomen door de gemeenteraad en tal van raden van bestuur waarin alle partijen vertegenwoordigd waren. Vermoedelijk om electorale overwegingen stemde de oppositie nooit tegen. Het lijkt mij dan ook moeilijk voor de oppositie om nu de vinger te wijzen naar de meerderheid en burgemeester Termont.”
“Ik wil geen schandaalsfeer creëren in aanloop naar de verkiezingen, laat dat duidelijk zijn. Wie het boek leest, zal dat merken. Als een bakker zijn bakkerij wil renoveren of een nieuwe bakkerij wil bouwen om opnieuw te kunnen concurreren met ander bakkerijen, hoeveel geld krijgt hij van de overheid? Niets. Waarom zou dat voor een voetbalbedrijf anders moeten zijn? Je kan nooit genoeg controle uitoefenen om staatssteun, al dan niet illegaal, te voorkomen. Zoiets moet uit de eigengereidheid van politici komen. Het is niet omdat een professionele club elke week 20.000 toeschouwers lokt, dat daar iets aan verandert. Het is en blijft een bedrijf. In het licht van EK voetbal vorig jaar kreeg een aantal Franse stadions staatssteun. De Europese commissie legde de Franse overheid enkele criteria op waarin deze steun toegestaan werd en deze werden strikt nageleefd. Het voetbalgedeelte van de Ghelamco Arena is voor 90 procent gesubsidieerd. Eersteklassevoetbal zijn bedrijven die tegen elkaar strijden en zoiets mag niet beïnvloed worden door staatssteun”, stelt de consultant.
Bestellingen verdubbeld
“Om een uitgeverij te zoeken maakte ik een synthese van mijn boek, goed voor zo’n 40 bladzijden. Uitgeverij Doorbraak wou met mij in zee gaan. Er is geen markt meer voor onderzoeksjournalistiek. Dat is mijn hoofdinkomen niet en daarom profileer ik mij niet zo, maar het boek kan je moeilijk anders omschrijven dan onderzoeksjournalistiek. Mijn uitgever probeert zijn boek te verkopen aan de boekhandels. Voor de heisa uitbrak, was er opvallend genoeg nog niet één boekenwinkel uit Gent die een boek besteld had. Misschien had iemand dat doorgespeeld aan AA Gent en vervolgens aan Paul Gheysens, ik heb er het raden naar.”
Het manuscript van ‘De Illegale Ghelamco Arena. Als politici zich met voetbal bemoeien...’ moest begin deze maand volledig af zijn. “Hopelijk moet het woensdag niet allemaal de vuilnisbak in, want het boek zal tegen dan al gedrukt zijn. Ik moet Paul Gheysens eigenlijk bedanken voor de dagvaarding, want sindsdien is het aantal bestellingen verdubbeld. Natuurlijk wil ik mijn werk op een andere manier in de aandacht, maar het was niet mijn beslissing om naar de rechtbank te stappen.”
Intimidatie
“Schrik dat mijn opponent de beste advocaten onder de arm neemt? Dat zou geen rol mogen spelen in de rechtspraak. Recht zou moeten geschieden op basis van de wet. Ik heb er het volste vertrouwen in. Waarom heeft Paul Gheysens mij niet opgebeld voor hij naar de rechtbank stapte? We konden samen rond de tafel gezeten hebben, zonder dat ik daarbij alles aangepast zou hebben weliswaar. Toch kan ik me niet van de indruk ontdoen dat dit neigt naar intimidatie. Ik ben niet gedagvaard voor alle duidelijkheid, mijn uitgeverij wel. Als de rechter beslist om het boek te verbieden, dan loop ik inkomsten mis en heb ik veel tijd verloren. Het zou de eerste keer zijn dat een boek op basis van zoiets verboden wordt.”
“Elke klokkenluider wordt vroeg of laat afgemaakt, zeker tegen grote bedrijven. Net daarom probeer ik algemeen te blijven. Ik werk onafhankelijk en heb verschillende klanten van diverse politieke partijen, maar wie diepgaand onderzoek levert, moet op een bepaald moment man en paard noemen”, aldus nog Ignace Vandewalle.
BIO
Ignace Vandewalle werd geboren in Izegem en woonde 20 jaar in Moorsele. Daarna verhuisde hij naar Middelkerke, waar hij tot zijn 44ste woonde. Na enkele jaren in Oostende verhuisde de auteur naar Brugge, waar hij sinds vier jaar huist. “Tussen 1996 en 2006 was ik enkel keren kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen voor Open VLD en in 2012 trok in de lijst voor LDD in Oostende, maar vandaag koester ik geen politieke ambities meer. Ik werkte op de kabinetten van onder andere Marc Verwilghen en Vincent Van Quickenborne.”
Ignace studeerde sportwetenschappen en is sinds juli 2014 zaakvoerder van de firma B.Felt. Theater is zijn grote hobby, vooral musical. “Het niveau in het amateurtheater is enorm gestegen. De plaatsen zijn duur voor wie als liefhebber wil meedraaien. Toch zien meer en meer musicalverenigingen het levenslicht. De voorbije maanden stond ik op de planken in de voorstellingJan Zonder Vrees door Team Jacques in Brugge. Musical is een uitlaatklep voor mij. Ik organiseer ook het musicalfestival in Nieuwpoort.”
