Na de veroordeling voor seksisme van Jeff Hoeyberghs lees ik weer heel wat over vrije meningsuiting en over vrijheid in het algemeen. Vandaar dat ik even in de pen kroop.
Vrijheid... een beladen term waarbij de theoretisch benadering nooit of zelden de grenzen raakt van de realiteit. Vrij zijn van dwang, dominantie, manipulatie, remmingen... Vrij zijn te doen en te zeggen wat men wil zonder grenzen noch horizon. Is het dat? Neen!
Hoe meer er niets is... hoe vrijer we zijn.
Dat is eerder de anarchistische benadering. De filosofische analyse dat vrijheid eigenlijk niets is. Een zwart gat, een lege doos maar dan zonder de doos. Hoe meer er niets is... hoe vrijer we zijn. Vrijheid wordt volgens anarchisten aldus gedefinieerd door absentie eerder dan door presentie.
Wanneer we het over vrijheid van meningen hebben dan is de anarchistische benadering ook niet de juiste zienswijze. Ik hou het op de positie die John Stuart Mill erover innam. Met zijn schadebeginsel beschrijft hij in zijn oeuvre 'On Liberty' de begrenzing van de vrijheid als volgt: 'De enige reden waarom men rechtmatig macht kan uitoefenen over enig lid van een beschaafde samenleving, tegen zijn zin, is de zorg dat anderen geen schade wordt toegebracht. Iemands eigen welzijn, hetzij fysiek, hetzij moreel, is geen voldoende rechtsgrond.'
Hij beschrijft daarin de reikwijdte van de vrijheid van meningsuiting, die volgens hem zo groot mogelijk moet zijn. Zolang er geen sprake is van fysiek geweld of het aanzetten ertoe, is mentaal kwetsen of beledigen volgens Mill toegestaan. Hij is van mening dat wanneer ook mentaal leed zou meegerekend worden in het schadebeginsel, de vrijheid van meningsuiting te eng zou worden.
Protagoras schreef in zijn homo mensura-theorie: 'De mens is de maat van alle dingen, van wat is dat het is, van wat niet is dat het niet is'. Daarmee bedoelde de schrijver dat elk individu zijn eigen standaard heeft en dat dit voor hem de basis van de waarheid is.
Immanuel Kant werkte dit verder uit en begrensde de vrijheid door in zijn categorische imperatief onze vrijheid te limiteren door wetten van mondiale moraliteit. 'Handel volgens dat principe, waarvan je zou willen dat het een algemene wet wordt', was zijn devies... Het was het begin van het woke-einde.
Stelselmatig werd een spinnenweb van moraliteit en samenlevingsretoriek door onze vrijheid geweven, een woke-spinnenweb dat de leegte doorkruist en een voedingsbodem creëert voor wetten en regels die onze maatschappij verzieken. Moderne liberale filosofen en vooral liberale politici gebruiken en misbruiken dit categorisch spinnenweb om er regels en wetten op te enten. Ze zijn van mening dat regels en wetten die hun oorsprong vinden in een ongeschreven universeel zedenwetboek, de vrijheid niet aantasten. Ze zijn verkeerd! Zogenaamde liberalen creëerden zo een vrijbrief voor de aanval op onze vrijheden, een aanval die stilaan absurde proporties aanneemt. De politieke vrijbrief van gemoedsrust en gewetensrust voor politici vindt tegenwoordig zijn aarding in de term politieke correctheid. Alsof alles wat ertegen indruist politiek incorrect zou zijn.
Politieke correctheid is vandaag een vorm van partijoverschrijdende ideologie van de engel-politicus. Het is op zichzelf een intellectueel lethargisch gegeven van een politieke klasse die enkel het in goedheid doen en denken voor ogen heeft. Het goed doen en denken uit angst van het kwade. Het goed doen en denken uit vrees als slecht mens versleten te worden.
De wetgeving om deze woke-obsessie te stillen is een langzaam dichtsnoerend touw waar we onze vrijheid zachtjes mee wurgen om uit te komen in een dictatuur van de politieke klasse. Tussen 1831 en 1990 evolueerde het Belgische wetboek van 0 naar 20 000 pagina's, z'n 125 pagina's per jaar. Eind 2021 klokken we af op 127 808 pagina's, een slordige 3477 pagina's wetten per jaar en een verzesvoudiging van het totaal aantal wetten op 31 jaar tijd.
En dan spreken we nog niet over lokale en Europese verordeningen, of over het oerwoud van huishoudelijke reglementen gaande van de openbare bibliotheek tot het gebruik van het openbaar toilet op het strand. De haast pathologische dwang van politici om alles in onze maatschappij te regelen kan je onmogelijk gelijkstellen aan vrijheid.
Want in ons regelbos van wetten vind je overal wel een stok om iemand mee te slaan of een pad van eigenzinnige interpretatie.
De beste manier om chaos te veroorzaken is alles te regelen schreef Belgisch filosoof Karel Boullart. Hij heeft overschot van gelijk. Want in ons regelbos van wetten vind je overal wel een stok om iemand mee te slaan of een pad van eigenzinnige interpretatie.
Als het over vrijheid gaat doet het een mens goed om de vrijheidsbrief van Matthias Storme uit 2006 er even op na te lezen. In zijn werkstuk genaamd: 'De fundamenteelste vrijheid: de vrijheid om te discrimineren.' is Storme van mening dat de huidige wetten de vrijheid van meningsuiting inperken omdat ze verwijzen naar het 'aanzetten' tot iets, eerder dan de vroeger beperkende inhoudelijke mening(laster).
Maar met uitzondering van het gebruik van geweld of dwang ligt tussen het aanzetten tot iets en de aangezette daad nog de vrije wil van de persoon die aangezet wordt, aldus Storme. Het via een wet of rechter verbieden van een onfatsoenlijke meningsuiting is in alle gevallen een groter kwaad dan de uiting zelf, voor zover het louter om een meningsuiting gaat.
Hij is tevens van mening dat het nonsens is om de belediging van een groep strafbaar te stellen. Het 'recht op goede naam' dat een beperking van de uitingsvrijheid rechtvaardigt, is een individueel recht van personen en géén collectief recht. Daardoor worden volgens Storme allerlei gekrenkte groepsgevoelens vandaag de dag duidelijk beter beschermd dan bijvoorbeeld het nationaal gevoel van de Vlamingen.
Het sluit aan bij wat Jurgen Slembrouck (Medewerker Vrijzinnige Dienst Universiteit Antwerpen) op 4 januari 2022 schreef in zijn trouwens verhelderende column in De Standaard 'Het zebrapad als strijdtoneel': 'De cultus van de diversiteit en de tolerantie die het multiculturalisme kenmerkt, is allesbehalve ideologisch neutraal en vormt paradoxaal genoeg een ernstige bedreiging voor de vrijheid van het individu.'
Van zwarte piet over genderidentiteit en vrouwenrechten tot religieus zelotisme, knabbelt het lange-tenen-consortium van misbruikers van de rechten van de mens aan onze elementaire vrijheden. De strijd voor behoud van onze vrijheid en tegen het woke-totalitarisme is bijgevolg een constante strijd geworden.
Want ook deze Vivaldi-regering, met zogenaamde liberalen, heeft de strijd aangebonden tegen de vrije meningsuiting en wil via een aanpassing van art 150 van de grondwet haatspraak verbieden.
Beste vriendenpolitici, de verruwing van het publieke debat pak je niet aan door je volk een muilkorf aan te meten. Je lost het niet op door de sociale media, als een moderne Gestapo, via onzinnige algoritmes, moreel te verplichten om spreekverboden uit te vaardigen. Je kweekt er enkel frustratie mee die tot verdere verruwing leidt.
De weg naar de oplossing loopt via de rede en het fatsoen, welke we wederzijds afdwingen door zelf niet het pad van de verruwing op te stappen. We zullen nooit alle onfatsoen kunnen wieden, ook niet binnen een dictatuur.
Het ironische van dit debat is dat wie niet bereid is deze prijs te betalen, zich ook niet zal thuis voelen in landen zoals China, Turkije en Rusland waar vrije meningsuiting inmiddels een utopische droom geworden is.
Onthoud daarbij vooral de woorden van J. Griffiths in 'Geef mij meer fatsoen en minder recht': 'De schade die het vrije woord ongetwijfeld berokkent is de prijs die betaald moet worden voor het grootste rechtsgoed dat een vrije samenleving kent.' Het ironische van dit debat is dat wie niet bereid is deze prijs te betalen, zich ook niet zal thuis voelen in landen zoals China, Turkije en Rusland waar vrije meningsuiting inmiddels een utopische droom geworden is.
Ignace Vandewalle
