De RTBF bestelde aan het opinieonderzoeksinstituut Kantar een studie rond de werking van de democratie in België. Daaruit blijkt dat 80% van de Belgen ontevreden is over ons democratisch bestel. Sterker nog, 25% is van mening dat het moet afgeschaft worden en vervangen. Daarnaast vindt meer dan de helft van de bevolking de werking van het parlement ronduit slecht, doch meent dat dit het beste systeem is.
Dit alles doet me denken aan de quote van Winston Churchil: 'Many forms of Government have been tried, and will be tried in this world of sin and woe. No one pretends that democracy is perfect or all-wise. Indeed it has been said that democracy is the worst form of Government except for all those other forms that have been tried from time to time....'
De ondervraagden hebben overschot van gelijk. De plenaire vergadering van het federaal parlement, die het summum van de democratie hoort te zijn, is een lome praatbarak geworden waar de afleescultuur heerst en de chronometer het debat verkracht. Zolang de camera's van Villa Politica en LN24 in de gangen loeren op een interview en een quote voor het nieuws, zorgt de mediageilheid nog voor wat pittigheid in het politieke proza.
95% van de parlementsleden in een coma van lusteloosheid.
Maar zodra de camera's de hoek van de Wetstraat omdraaien valt 95% van de parlementsleden in een coma van lusteloosheid. Wat rest is de bezorgdheid van de 15-seconden-quote voor Facebook, Instagram of Twitter en het obligate slaapverwekkend opdreunen van teksten welke vlijtig door parlementair medewerkers in elkaar werden geflensd.
De 5% resterende parlementsleden die het democratische debat wel nog hoog willen houden worden gefnuikt door de dictatuur van het kamerreglement en de creatieve interpretatie ervan door de meerderheid. Het kamerreglement barst uit zijn voegen. Het regelt niet. Het installeert chaos. De beste manier om chaos te creëren is alles zo strak te regelen dat absurditeit de uitzondering wordt op alle regels. Helaas! Daar zijn we terecht gekomen in ons huis van de democratie.
In de dwangbuis van de particratie gewikkeld zitten parlementsleden van de meerderheid apathisch en lapidair voor zich uit te staren. Onderbreken van de oppositie lijkt ten strengste verboden. God verbiedt ons dat we een debat krijgen. Binnen een door de politbureaus strak georkestreerde partituur wachten ze tot hun moment de gloire et arrivé.
een knevelcultuur geworden bol van respectloosheid voor de parlementsleden
Ik zeg het niet graag maar ik heb heimwee naar de met woorden goochelende causeurs tijdens de opendebatcultuur van Guy Verhofstadt. Vivaldi zou een nieuwe politieke cultuur brengen. Het is een knevelcultuur geworden bol van respectloosheid voor de parlementsleden en wars van enig democratisch basisprincipe.
Voorst blijkt uit de studie dat 37,4% van de ondervraagden en 46,9% van de jongeren van mening is dat onze samenleving beter wordt bestuurd indien de macht in handen van één enkele leider wordt geconcentreerd. Waarmee ze niet alleen een probleem lijken te hebben met de ingewikkelde staatsstructuur, maar ook met de verwaterde consensus tussen partijen die gedwongen zijn om met elkaar te regeren.
bijna 43% van de Walen wil één enkele leider aan de macht
Opmerkelijk hierbij is het verschil tussen de regio's: bijna 43% van de Walen wil één enkele leider aan de macht, terwijl maar 35% van de Vlamingen en 32% van de Brusselaars die mening zijn toegedaan.
Het deed mij aan drie zaken denken. Ten eerste dat het Britse kiessysteem van 'winner takes all', welke onlangs door Bart De Wever werd voorgesteld, aan deze verzuchting tegemoet kan komen. In het Verenigd Koningrijk worden de parlementsleden in de 650 districten via rechtstreekse verkiezingen verkozen. Wie de meeste stemmen haalt vertegenwoordigt zijn district in het parlement.
twijfels of dit systeem in België implementeerbaar is
Dit systeem zorgt ervoor dat de twee grootste partijen bevoordeeld zijn en dat een absolute meerderheid in 95% van de gevallen het resultaat is van de verkiezingen. Ik heb echter mijn twijfels of dit systeem in België implementeerbaar is. Hoewel: 'The proof of the pudding is in the eating'.
Ten tweede een onderzoek van de universiteit van Kent, gepubliceerd in het blad British Journal of Social Psychology. Het onderzoek had als doel uit te zoeken of psychologische mechanismen de mening van mensen over democratie beïnvloeden. Uit de studie blijkt dat narcisten meestal niet zo'n hoge dunk van democratische regeringsvormen hebben. Ze zijn egocentrisch, charismatisch, ijdel, zelfverzekerd en daardoor vaak weinig gehinderd door schuldgevoelens. Ze steunen dan ook het vaakst krachtige leiders met dictatoriale trekjes.
Dat nagenoeg 50% van de ondervraagde jongeren de dictatuur prediken, verbaast me dan ook niet
De oorzaak moeten we volgens de vorsers zoeken in het feit dat narcisten weinig openstaan voor meningen van anderen en daardoor niet in staat zijn om democratie te appreciëren. Denk maar aan de woke-generatie die iedereen cancelt wanneer deze er een andere maatschappelijke visie op nahoudt. De 'My way or the highway'-cultuur. Dat nagenoeg 50% van de ondervraagde jongeren de dictatuur prediken, verbaast me dan ook niet, want de nieuwe Instagram-Tiktok-generatie is zo mogelijk nog narcistischer dan de Facebook-Twittergeneratie.
Ten derde deed het mij denken aan de Belgische politicologe en filosofe Chantal Mouffe. Zij is van mening dat de constante hang naar consensus de tegenstellingen in onze maatschappij miskent en enkel doet groeien. Een gezonde politieke cultuur kan volgens Mouffe enkel gedijen binnen een radicale democratie met antagonistische basis. De huidige politieke situatie gecombineerd met de onthechting van deze nieuwe smartphonegeneratie zou haar theorie wel eens kunnen bevestigen.
