Ik werd er haast emotioneel van toen ik minister Zuhal Demir in De zevende dag wel twintig keer hoorde zeggen dat de oversubsidiëring tot het verleden behoort. De windfall profits of woekerwinsten door absurd hoge subsidies, die op korte termijn een kliek ecomiljardairs baarde, klaag ik al sinds 2008 aan in diverse columns (sinds 2016 op Doorbraak). Het duurde jammer genoeg 13 jaar, en een projectie van 35 miljard euro [1] sinterklaassubsidies, vooraleer ik het een minister van Energie hoor zeggen.
Om het af te leren nog eens twee voorbeelden van de absurde hypersubsidiëring die tot woekerwinsten leidde. Woekerwinsten die wij betalen via onze elektriciteitsfactuur.
Op Vlaams niveau: Fernand Huts van Katoennatie installeerde 20 gigantische zonnedaken. Goed voor in totaal achthonderdduizend vierkante meter of honderdzestig voetbalvelden. Kostprijs 166 miljoen euro. Daarvoor krijgt hij gedurende twintig jaar jaarlijks een subsidie van 13,4 miljoen euro of totaal 268 miljoen euro. Een woekerwinst van 102 miljoen euro enkel door subsidies. Huts verbruikt zijn opgewekte energie van jaarlijks 35 gigawattuur zelf. Elektriciteit waarvoor hij anders netto [2] 2,45 miljoen euro betaalt, of op twintig jaar 49 miljoen euro. Bruto op de elektriciteitsfactuur is dat +/- 150 miljoen euro. Dus volgens de meest gunstige berekening wordt dat 151 miljoen euro woekerwinst + verbruikswinst ná het terugverdienen van de initiële investering van 166 miljoen euro.
Belgische windmolens op zee draaien niet op wind, maar op subsidies
Op federaal niveau: C-Power, het eerste windmolenpark in de Belgische Noordzee. Dat werd in 3 fases gebouwd en kostte totaal 1,29 miljard euro. Tussen 2008 en 2019 ontving het 789,73 miljoen euro subsidies. Geëxtrapoleerd naar twintig jaar komt dit neer op 1,43 miljard euro [3]. Een woekerwinst van 147 miljoen euro enkel door subsidies. Ik zeg het wel vaker. Belgische windmolens op zee draaien niet op wind, maar op subsidies. En dan kunnen ze nog hun geproduceerde elektriciteit verkopen. Jaarlijks halen ze gemiddeld 32 miljoen euro omzet uit de verkoop van elektriciteit. Op twintig jaar is dat 640 miljoen euro. Dus volgens de meest gunstige berekening wordt dat 787 miljoen euro woekerwinst + omzet ná het terugverdienen van de investering van 1,2 miljard euro.
En de boer...tja...die ploegde voort. En betaalde braaf zijn steeds duurder wordende elektriciteitsfactuur. Lees meer hierover in mijn artikel 'Groenestroomcertificaten: Belastingen voor het volk, een gouden grabbelton voor superrijke groene industriëlen'.
Deze geldverkwistende hypersubsidiëring met woekerwinsten is er gekomen door een apocalyptische druk van milieuorganisaties en politieke partij Groen. Nochtans, toen Jezuïet Luc Versteylen halfweg de jaren zeventig de groene beweging 'Anders gaan leven' oprichtte, was deze gebaseerd op de basiswaarden van soberheid, samenhorigheid en stilte. Maar toen enkele jaren later de politieke partij Agalev (later Groen) het levenslicht zag, erodeerden de drie basiswaarden al snel naar een luidruchtig populistisch polariserende strijd naar politieke macht. Van meet af aan stuurt de milieupartij apocalyptische schrikbeelden op de kiezers af.
Het doel is om via angst een aberrant maatschappijgevoel af te dwingen. Dat moet hen naar de pluche van de parlementen leiden. De recentste electorale dwangfobie heet de klimaatopwarming. Begrijp me niet verkeerd. Ik ben heel milieubewust. Ik ben er ook van overtuigd dat de klimaatopwarming gedeeltelijk antropogeen is. En dat de mens die bijgevolg ook kan bijsturen. Daarom móet er een energie- en mobiliteitsomslag komen. Ik ga echter niet akkoord met de snelheid waarmee dit volgens de einde-van-de-wereld-predikanten moet gebeuren.
Onder die ontzaglijke apocalyptische druk worden megasubsidies met woekerwinsten uitgeschreven om supersnel, te snel, onrealistische doelstellingen na te streven. Om dit alles te betalen wordt het adagium 'de vervuiler betaalt' gehanteerd. De ecorechters hebben begin deze eeuw elke verbruiker van elektriciteit als 'de vervuiler' aangeduid. Zo werd onze elektriciteitsfactuur een belastingbrief. Of liever, een boetebulletin voor vervuilers. Een gemiddeld Vlaams gezin betaalt vandaag voor zijn elektriciteit ongeveer 500 euro meer dan in 2007. Dit terwijl de kostprijs van stroom amper steeg (studie CREG ). Het is de grootste armoedegenerator van deze eeuw. Maar voor de groenen is het een rechtvaardige taks, want de vervuiler betaalt.
Het adagium 'de vervuiler betaalt' is wat de groenestroomcertificaten betreft, in de praktijk, onjuist
Het adagium 'de vervuiler betaalt' is wat de groenestroomcertificaten betreft, in de praktijk, onjuist. Want ook al koop ik mijn elektriciteit bij bedrijven die pretenderen 100% groene elektriciteit te leveren, ook al installeer ik zonnepanelen, een warmtepomp of een kleine windmolen, voor de groene tollenaars ben ik een vervuiler. En dus moet ik me blauw betalen aan groene boetes op mijn elektriciteitsfactuur.
Even enkele cijfers. Op de Vlaamse elektriciteitsfacturen werden tot 2019 een slordige 10, 9 miljard euro Vlaamse groenestroomcertificaten en 5 miljard euro federale groenestroomcertificaten aangerekend. Tegen 2030 zullen +/- 21 miljard Vlaamse subsidies en +/- 14 miljard euro [4] federale subsidies (waarvan 9 miljard in Vlaanderen) via het groene boetesysteem op onze elektriciteitsfactuur aangerekend worden. Straks komen daar nog eens de CRM-taksen bij. Daarvan zegt men nu dat ze ofwel op de elektriciteitsfactuur, ofwel op de belastingbrief terecht zullen komen.
Als we het dan toch moeten betalen, biedt de transparantie van de begroting meer zekerheid. Daar worden immers de algemene beginselen van goed bestuur nageleefd. Het zal op die manier minstens meegenomen worden in het streven naar een begroting in evenwicht. En aldus niet zo makkelijk ontsporen. Ik pleit al geruime tijd voor de afschaffing van de doorrekening van milieuheffingen op de elektriciteitsfacturen en de milieusubsidies via de algemene middelen te financieren. Het zou een daling betekenen van ongeveer 40% van onze elektriciteitsfactuur.
De opgelegde groene druk leidde tot kunst- en vliegwerk bij de opmaak van wetten en decreten. De energieomslag moest namelijk niet morgen, maar gisteren. Zoals eerder vermeld ging dat gepaard met een gigantische, nooit geziene en bijzonder royale subsidiestroom. Uit dit subsidie-eldorado groeide al snel de Big Eco: subsidieslurpende bedrijven die via windfall profits of woekerwinsten op enkele jaren tijd euromiljonairs werden. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat deze Big Eco de grote geldschieters en initiators zijn achter vzw klimaatzaak en Sign for my future. Deze initiatieven moesten vlak voor de verkiezingen de politieke partij Groen een klinkende overwinning bezorgen. En zo de subsidieruif van hypersubsidiëring nog verder opentrekken. Lees daarover mijn artikelen Klimaatzaak is een winstzaak, Sign for my Future, een democratie onwaardig? en Voor vrije democratische verkiezingen, tegen mediacratie of lobbycratie
De huidige Vlaamse regering en de minister van Energie Zuhal Demir hebben het inmiddels begrepen. Zij plooien niet meer voor de druk van onrealistische doelstellingen die leiden tot ontwrichting van onze maatschappij. De doelstelling van Vlaanderen volgt de irrealistische tendens van klimaatpauzen zoals Frans Timmermans níet. Gelukkig maar. Want wie de kudde achterna loopt, ploetert in de shit. Een eloquente omschrijving van het zonnepanelendebacle door Bruno Tobback. Een eigen tempo en eigen traject met een financieel en fiscaal realistisch kader dat de burgers niet platbelast of in de armoede drijft, is in elk geval menselijker dan een overhaast wanbeleid.
Wanneer het denken gestuurd wordt door angst, brengt haast je dichter bij het ravijn dan bij de brug
Niemand betwijfelt dat er een energieomslag en bijgevolg een mobiliteitsomslag moet komen. Maar dit doen binnen een constante tijdsdruk van groene apocoliekers met belastingdrang is slecht beleid. De energieomslag moet er komen op een tempo dat wetgevende correctheid toelaat. En dat onze samenleving maatschappelijk, sociaal en economisch niet kapot maakt. Ik eindig graag met volgende wijsheid: Wanneer het denken gestuurd wordt door angst, brengt haast je dichter bij het ravijn dan bij de brug.
Ignace Vandewalle
[1] Vlaamse + federale groenestroomcertificaten doorgerekend op de elektriciteitsfactuur tot 2030. (zonder warmtekrachtcertificaten, waar momenteel geen cijfer van beschikbaar zijn)
[2] De netto elektriciteitsprijs is de prijs op uw factuur zonder milieutaksen, btw en nettarieven.
[3] De extrapolatie geeft geen volledig correct beeld, omdat de diverse fases op een verschillend tijdstip in werking traden en de windcapaciteit jaarlijks kan verschillen. Het schetst wel een duidelijk beeld van de woekerwinsten.
[4] Afhankelijk van de bron tussen 12 à 14 miljard euro
